JSON – Co to jest i jak go używać?

JSON – Co to jest i jak go używać? Przewodnik z przykładami

JSON (JavaScript Object Notation) to lekki format wymiany danych, który jest łatwy do odczytu dla ludzi i maszyn. Jest szeroko stosowany w komunikacji między aplikacjami, przechowywaniu konfiguracji oraz w bazach danych typu NoSQL. W tym artykule omówimy strukturę JSON, jego zastosowania i sposób pracy z nim w różnych językach programowania.

Struktura i składnia JSON

Kluczowe elementy JSON

JSON składa się z par klucz-wartość oraz struktur takich jak:

• Obiekty {} – przechowują dane w formie klucz-wartość.
• Tablice [] – zawierają listę elementów.
• Podstawowe typy danych:
  • String ("text")
  • Number (123)
  • Boolean (true/false)
  • Null (null)
  • Obiekty ({})
  • Tablice ([])

Przykładowy poprawny JSON

{
  "name": "John",
  "age": 30,
  "email": "john@example.com",
  "isActive": true,
  "tags": ["developer", "javascript"],
  "address": {
    "city": "New York",
    "zip": "10001"
  }
}

Typowe błędy składniowe

❌ Brak przecinków między elementami tablicy lub obiektu.
❌ Nieprawidłowe użycie cudzysłowów – JSON wymaga podwójnych ", a nie '.
❌ Zbędne przecinki na końcu obiektów i tablic.

Gdzie stosuje się JSON?

Wymiana danych w API REST

JSON jest domyślnym formatem danych w API REST.

{
  "status": "success",
  "data": {
    "id": 1,
    "name": "Produkt A",
    "price": 99.99
  }
}

Konfiguracja plików

Wiele aplikacji używa JSON do przechowywania konfiguracji, np. package.json w Node.js:

{
  "name": "my-app",
  "version": "1.0.0",
  "dependencies": {
    "express": "^4.17.1"
  }
}

Bazy danych NoSQL (MongoDB)

Bazy takie jak MongoDB przechowują dokumenty w formacie JSON:

{
  "_id": "62b8d70f8a9f5c0012345678",
  "username": "admin",
  "role": "superuser"
}

Przechowywanie danych w przeglądarce

JSON może być zapisywany w localStorage i sessionStorage w przeglądarce:

localStorage.setItem("user", JSON.stringify({ name: "Alice", age: 25 }));

Praca z JSON w różnych językach programowania

JavaScript – Parsowanie i serializacja JSON

const user = { name: "Alice", age: 25 };
const jsonString = JSON.stringify(user);
console.log(jsonString);

const json = '{"name": "Alice", "age": 25}';
const obj = JSON.parse(json);
console.log(obj.name);

Python – Obsługa JSON z modułem json

import json

data = {"name": "Alice", "age": 25}
json_string = json.dumps(data)
print(json_string)

parsed_data = json.loads(json_string)
print(parsed_data["name"])

PHP – Dekodowanie i kodowanie JSON

$data = ["name" => "Alice", "age" => 25];
echo json_encode($data);

$jsonString = '{"name": "Alice", "age": 25}';
$obj = json_decode($jsonString, true);
echo $obj['name'];

JSON a bezpieczeństwo

🔹 Walidacja danych – sprawdzanie poprawności JSON przed użyciem.
🔹 Unikanie ataków JSON Injection – filtrowanie i sanitacja danych.
🔹 Bezpieczna obsługa API – unikanie eval() w JavaScript.

Narzędzia do pracy z JSON

🔹 Edytory i walidatory JSON – np. JSONLint.
🔹 Formatery JSON – np. jsonformatter.org.
🔹 Biblioteki do obsługi JSON w różnych językach – np. Newtonsoft.Json dla C#.

Podsumowanie

✅ JSON jest prosty, szybki i uniwersalny.
✅ Jest szeroko stosowany w API, bazach NoSQL i konfiguracjach.
✅ Obsługiwany przez większość języków programowania.

Dzięki znajomości JSON możesz lepiej pracować z aplikacjami webowymi i bazami danych! 🚀